Communiceren volgens de SBAR

Inleiding
Als verpleeghuisbewoners plotseling verslechteren is een optimale communicatie van groot belang, echter maar al te vaak is de communicatie niet gestructureerd en wisselend van kwaliteit tussen verzorgenden, verpleegkundigen (V&V) en artsen. In de praktijk is er behoefte aan een methode om gestructureerd te communiceren bij acute situaties. De SBAR-methode (Situation, Background, Assessment, Recommendation) is zo’n gestructureerde methode. De methode omvat het in kaart brengen van de situatie van een bewoner volgens een aantal vaste onderdelen waardoor een goed beeld ontstaat van de situatie en waardoor vervolgens passende zorg en behandeling ingezet kan worden. Ondanks de bewezen effectiviteit en de eenvoud van de SBAR, lukt het V&V in verpleeghuizen niet of onvoldoende om de SBAR te implementeren. Het implementeren van de SBAR-methode vindt in dit project plaats volgens het veelbelovende GPS-model, een synthese van twee implementatiemodellen, namelijk van Grol en Wensing en het i-PARIHS-raamwerk. Hoewel beide implementatiemodellen afzonderlijk hun diensten hebben bewezen is er nog geen ervaring met het GPS-model in grootschalig implementatieonderzoek.

Doelstelling
Het hoofddoel van dit project is het implementeren en borgen van de SBAR-methode volgens het GPS-model, hiervan te leren en de opgedane kennis te verspreiden.

Methode
In dit participatieve actieonderzoek gaan 4 verpleeghuizen met ieder 4 afdelingen aan de slag met het implementeren van de SBAR. De implementatie is gericht op de V&V, bestaande uit de leden van de zorgteams en de triageverpleegkundigen, ook de medisch behandelaren worden betrokken bij de implementatie. Het cyclische karakter van actieonderzoek volgt de stappen van het GPS-model. De cyclus wordt tweemaal doorlopen zodat het implementatieplan tijdens het project aangepast kan worden als de context dat vraagt en op basis van reflectie. Twee externe coaches (docenten verpleegkunde van HAN University of Applied Sciences en ROC Nijmegen) faciliteren de implementatie. De actieonderzoeker voert een voor-, tussen- en nameting uit door middel van: vragenlijsten, schriftelijke inventarisaties, observaties, interviews en logboeken.

Kennis verspreiden
De producten die we ontwikkelen zijn: een beschrijving van de SBAR, casuïstieken, e-learningmodules, een lespakket voor docenten van het ROC en hogescholen, een handleiding Leiderschap V&V intramuraal en een SBAR met o.a. een SBAR-template speciaal ontwikkeld voor het verpleeghuis en een overzicht van beïnvloedende factoren met mogelijke acties.

Producten
Inmiddels zijn er vier producten tot stand gekomen binnen het project en beschikbaar, te weten:
1) De SBAR Poster
2) SBAR oefencasuïstiek (casusbeschrijvingen + de uitwerkingen): De SBAR Casuïstiek kun je gebruiken om te oefenen met de SBAR methode. In de Casusbeschrijving vind je voorbeelden uit de praktijk die je in het Invuldocument kunt beschrijven in de SBAR structuur. Met de Uitwerking kun je controleren of jouw SBAR structuur klopt. De SBAR Casuïstiek kun je ook met je collega’s invullen, vergelijken en bespreken; erg leerzaam!
3) SBAR-template voor het verpleeghuis: De SBAR-template kan ingezet worden wanneer het niet goed gaat met een bewoner, in eerste instantie om de relevante informatie te verzamelen en vervolgens om de informatie op een gestructureerde wijze over te dragen naar de triageverpleegkundige of de medische dienst.
4) Instructie bij de SBAR-template: De instructie bij het SBAR-template geeft uitleg en achtergrondinformatie bij elke stap van de SBAR.

Ga je zelf aan de slag met de SBAR? Print de Poster dan uit en hang deze bijvoorbeeld op in de teampost. Zichtbaarheid draagt bij aan de implementatie van de SBAR.

Planning & start onderzoeker
Het onderzoek is gestart op 1 juni 2022 en het project duurt 3 jaar.

Dit onderzoek vindt plaats met medewerking van zorgorganisatie De Waalboog, Liemerije, Kalorama, Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ), HAN University of Aplied ScienceS & ROC Nijmegen.

Het onderzoek wordt gefinancierd door het programma Verzorging & Verpleging van ZonMw en SVRZ (Zie ook: Communiceren volgens de SBAR: op weg naar effectieve communicatie in acute situaties in het verpleeghuis - ZonMw)