UKON Academy

Focussen 4-daagse training voor (GZ-) psychologen

Wie werkt in de ouderenzorg zal de volgende voorbeelden vast herkennen; mensen die we ondersteunen vertonen vaak op een of andere manier complex gedrag. Dwangmatig of ontremd gedrag kan ingewikkeld zijn om te begeleiden. Je kunt bijvoorbeeld denken aan het voortdurend maken van geluid, roepen of het steeds herhalen van handelingen. Het kan gaan om gedrag dat op zichzelf niet meteen problematisch is, maar op den duur wel tot stress of irritatie kan leiden. Bijvoorbeeld doordat het te vermoeiend is voor de persoon zelf en/of invloed heeft op de omgeving.

De afgelopen jaren is bij Stichting de Waalboog gewerkt aan de ontwikkeling van een methodiek, genaamd Focussen. Deze methode is ontwikkeld om grip te krijgen op ontremd gedrag bij mensen met een frontotemporale dementie (FTD). In samenwerking met het UKON is deze methodiek onderzocht en doorontwikkeld. Hieruit is een nieuwe, persoonsgerichte werkwijze voortgevloeid die helpt bij het analyseren en beïnvloeden van automatisch gedrag dat niet meer geremd wordt. We weten uit onderzoek dat de methodiek goed is ontvangen door zorg- en behandelteams voor gebruik bij mensen met ontremd gedrag en de gedragsvariant van FTD.

De methodiek lijkt op basis van praktijkervaringen ook bruikbaar bij vergelijkbare gedragsproblemen bij andere vormen van dementie. In de komende periode hopen we onderzoeksprojecten op te zetten om dit te kunnen onderbouwen.

In de methodiek ‘Focussen’ wordt ontremd gedrag verklaard door te kijken naar het proces van de prikkelverwerking bij gezonde mensen. Dit is uitgewerkt naar een dynamisch model waarin de interactie tussen de persoon met dementie zelf en zorgprofessionals leidend is voor de analyse. In dit model is ook de focus verlegd van ontremd gedrag naar automatisch gedrag dat niet meer geremd wordt. Door te focussen op automatisch gedrag en de dynamiek tussen mensen is het gemakkelijker geworden om te zoeken naar specifieke interventiemogelijkheden.

Inleiding training
Om de methodiek Focussen te implementeren op de werkvloer heb jij als psycholoog een belangrijke rol. Op de afdelingen wordt het gedrag van cliënten geobserveerd en wordt uitgeprobeerd welke benadering wel of niet werkt. Samen maak je met het team een benaderingsplan volgens de Focussen methodiek en ben jij degene die het team motiveert om hiermee aan de slag te gaan. Omdat Focussen soms een hele andere benadering vraagt, zul je de weerstand van het team regelmatig moeten bewerken. Ook dit gaat op een bepaalde manier bij Focussen, hier is tijdens de training veel aandacht voor.

Waar en wanneer vindt de training plaats?
Data: 24 maart, 14 april, 19 mei, 16 juni (2025)
Docenten: Monique Hoefnagel (psycholoog/orthopedagoog-Generalist NVO), Petra Kruiswijk (GZ-psycholoog)
Locatie: PUNT. Deventer
Scheepvaartstraat 7 - 7411 MB - Deventer

Tevens vinden er op dit moment trainingen plaats in Tilburg en Utrecht.

Wat leer je in deze training?
De eerste dag:

• Je krijgt informatie over de prikkelverwerking bij ouderdomsproblematiek en hoe de prikkelverwerking leidt tot automatisch gedrag.
• Je krijgt informatie over de methodiek Focussen en hoe die in te zetten om onbeheersbaar automatisch gedrag om te zetten in hanteerbaar gedrag.
• Je gaat oefenen met het Focussen. Je kijkt samen met elkaar in welke situaties je welke focus kan inzetten en hoe je iemand kan volgen en sturen om iemand te richten op de uitgekozen focus.

De tweede dag:

• Tijdens de tweede dag ga je oefenen met het zoeken van een mogelijke focus voor een individuele cliënt en de juiste manier van volgen en sturen om deze cliënt op die focus te richten. Samen ga je kijken hoe je deze informatie om kan zetten naar een benaderingsplan.

De derde dag:

• In de derde dag leer je hoe je de juiste informatie kan verzamelen om met je team de analysecirkel Focussen te kunnen doorlopen.
• Je oefent hoe je samen met je team deze cirkel kan doorlopen.

De vierde dag:

• Je leert hoe je je team mee kan krijgen in deze nieuwe methode en hoe je om kan gaan met weerstand binnen het team met behulp van het Focussen.
• Je krijgt informatie over verschillende teamdynamieken die hierin mee kunnen spelen en je gaat hiermee oefenen.

Na deze training:

• Begrijp je dat ontremd gedrag eigenlijk automatisch gedrag is dat niet meer geremd wordt;
• Weet je hoe je met de methodiek Focussen kan werk en hoe je hiermee het ongeremde automatische gedrag hanteerbaar kunt maken;
• Kan je informatie over de prikkelverwerking kan vertalen naar een benaderingsplan;
• Heb je handvatten om je team te begeleiden bij weerstand.

Studielast
Training: 7 uur per dag
Voorbereiding:
Dag 1: handboek Focussen hoofdstuk 2 t/m 5 (2 uur)
Dag 2: handboek Focussen hoofdstuk 6 (2 uur)
Dag 3: het opstellen van een benaderingsplan

Ervaringsverhalen
Liselot Meutstege-Oonk, deelnemer aan de training Focussen, vertelt over haar ervaringen en de meerwaarde van de training.

'Het volgen en sturen is een principe wat je tijdens de scholing leert en vervolgens in de praktijk (zowel op je werk maar ook thuis) ineens begint te herkennen en toe te passen. Heel leuk om te merken en nog leuker als het volgen en sturen ook het gewenst resultaat oplevert!' - Liselot Meutstege-Oonk

Benieuwd naar het hele verhaal? Lees dan verder!