Samen in Actie Bij Apathie - Thuis

Samen in Actie bij Apathie Thuis
Apathie komt bij ongeveer de helft van alle thuiswonende mensen met dementie voor. Het uit zich in het verminderen of ontbreken van spontaan gedrag (initiatief), gedachten (interesse) en gevoelens (emoties). Hierdoor is er ook minder sociaal contact.  Apathie heeft een negatieve invloed op de zelfstandigheid en de lichamelijke gezondheid van degene met dementie. Mensen met apathie kunnen ook sneller geestelijk achteruitgaan en ze hebben een groter risico om in een verpleeghuis te worden opgenomen. De beste aanpak is het regelmatig onderbreken van de apathie, met dagelijkse bezigheden en plezierige activiteiten. Maar mensen met apathie hebben daarvoor hulp van anderen nodig. Hulp bieden aan degene met apathie kan lastig zijn. Bovendien ervaren naasten vaak gevoelens van machteloosheid, frustratie of het gevoel ‘het niet goed te doen’.

De SABA-Thuis materialen

Om naasten, vrijwilligers, medewerkers zorg & welzijn en casemanagers dementie/zorgtrajectbegeleiders te ondersteunen in het omgaan met apathie, is de werkwijze SABA-Thuis, met bijbehorende materialen ontwikkeld (bekijk de korte video voor uitleg).

• Een Animatie waarin toegelicht wordt wat apathie is, wat het doet met het contact tussen de persoon met dementie en de naaste/professional en hoe deze er mee om kunnen gaan.
• Een Informatiefolder voor naasten, vrijwilligers en medewerkers zorg en/of welzijn. Er wordt op een toegankelijke manier uitgelegd wat apathie is en hoe je het kunt opmerken. Ook wordt er aandacht besteed aan de emoties van de naaste/medewerker.
• Een Praatplaat Apathie als gespreksleidraad voor casemanagers dementie/ zorgtrajectbegeleiders om apathie op te merken, te onderzoeken en te onderbreken.
• Het Plezierige Activiteiten Plan Apathie (PAP-A), waarmee naaste(n) en medewerkers zorg en/of welzijn samen afspreken hoe ze apathie van de persoon met dementie kunnen onderbreken door middel van dagelijkse bezigheden en plezierige activiteiten.
• Een Activiteitenblad Apathie, met voorbeelden van dagelijkse bezigheden, activiteiten en (grotere) uitjes, als inspiratie bij het Plezierige Activiteiten Plan Apathie.
• Een Weekplanner die gebruikt kan worden om de dagelijkse bezigheden en plezierige activiteiten in te plannen. Verkrijgbaar als scheurblok of los invulblad.
• Een e-Module ‘Wat is Apathie?’ om de kennis en het bewustzijn van apathie te vergroten.
• Een e-Module ‘Actieve Tijd’ met informatie en praktische tips om contact te maken met de persoon met dementie en apathie en om dagelijkse bezigheden en activiteiten te ondernemen.
• Een Handreiking voor de casemanager dementie/zorgtrajectbegeleider, die de inzet van SABA-Thuis coördineert.
• Een korte Presentatie voor ketenregisseurs van Dementie Netwerk Nederland, die hiermee SABA-Thuis kunnen introduceren bij de casemanagers dementie/zorgtrajectbegeleiders in hun regionale keten.

De UKON Academy biedt daarnaast uitgebreider scholingsmateriaal over apathie bij dementie aan voor medewerkers zorg & welzijn in opleiding en voor casemanagers dementie/zorgtrajectbegeleiders in opleiding.

Totstandkoming en financiering
SABA-Thuis is ontwikkeld samen met mensen met dementie en hun naasten, medewerkers zorg & welzijn en casemanagers dementie/zorgtrajectbegeleiders, waardoor de interventie goed aansluit bij de behoeften en makkelijk in te passen is in de praktijk. Bij de totstandkoming zijn zorgorganisaties Archipel, de Zorgboog en ZZG Zorggroep betrokken, net als het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen (UKON), het Radboudumc, de Open Universiteit en Amsterdam UMC. Het project is  uitgevoerd door Dorien Hofenk MSc. (UKON), Lianne Roelofs MSc. (UKON), dr. Annette Plouvier (UKON), dr. Hanneke Nijsten (UKON, Archipel) en prof.dr. Debby Gerritsen (UKON), met ondersteuning van een projectgroep bestaande uit Monique de Vree (Zorgtrajectbegeleider ZZG Zorggroep), dr. Bert Bröcking (ervaringsdeskundige en mantelzorger), drs. Rob Groot-Zwaaftink (Alzheimer Nederland), dr. Marieke Perry (UKON). Alzheimer Nederland heeft het project gefinancierd.